Nadmiar żelaza w organizmie - objawy i przyczyny nadmiaru żelaza
Organizm ludzki to skomplikowana “maszyna”, której prawidłowe działanie zależy od wielu czynników. Jednym z nich jest odpowiednia podaż składników odżywczych, witamin i minerałów. Zapotrzebowanie na niektóre z nich jest stosunkowo niewielkie, ale warunkuje prawidłowy przebieg wielu procesów w organizmie. Do takich składników należy żelazo, mikroelement, który źródłem dla człowieka jest pożywienie.
Żelazo jest pierwiastkiem dość powszechnie występującym w żywności zarówno pochodzenia zwierzęcego (hemowe), jak i roślinnego (niehemowe). Żelazo hemowe jest o wiele lepiej przyswajane przez organizm (20%) niż żelazo niehemowe (5%). Stężenie żelaza we krwi zależy od wieku i płci.
Dorośli:
- mężczyźni: 70–200 µg/dl,
- kobiety: 55–180 µg/dl.
Dzieci
- niemowlęta do 6 miesiąca życia: 35–155 µg/dl,
- dzieci od 6 miesiąca do 15-o roku życia: 45–185 µg/dl,
- dziewczęta powyżej 15 lat: 40–145 µg/dl,
- chłopcy powyżej 15 lat: 55–160 µg/dl.
Żelazo - mikropierwiastek niezbędny dla zdrowia całego organizmu
Żelazo stanowi mniej niż 0,01% masy ciała człowieka. Aż trudno uwierzyć, że składnik mineralny, którego potrzebujemy w swojej diecie naprawdę niewiele odpowiada za prawidłową pracę całego organizmu. Żelazo bowiem uczestniczy w procesie powstawania i różnicowania czerwonych krwinek i powstawaniu leukocytów. Bierze udział w transportowaniu tlenu do wszystkich organów i odpowiada za dotlenienie mięśni. Wspiera pracę układu nerwowego (wpływa na produkcję neuroprzekaźników) i immunologicznego. Uczestniczy w procesach metabolicznych. Bierze również udział w detoksykacji w wątrobie. Pomaga w walce z wolnymi rodnikami.
Wchłanianie żelaza odbywa się w dwunastnicy i jelicie cienkim i na tym poziomie regulowana jest jego zawartość w organizmie.
Deficyt żelaza stanowi zagrożenia dla zdrowia, a w skrajnych przypadkach — życia.
Czy w organizmie może być za dużo żelaza?
Jeśli chodzi o żelazo, to częściej odnotowuje się przypadki zbyt niskiego poziomu tego pierwiastka w organizmie. Nadmiar żelaza zdarza się stosunkowo rzadko. Warto jednak mieć na uwadze, że zbyt wysokie stężenie żelaza nie służy zdrowiu - jest toksyczne dla wielu tkanek. W obu przypadkach, aby potwierdzić bądź wykluczyć niedobór lub nadmiar żelaza w organizmie, konieczne jest badanie krwi określające poziom ferrytyny i wysycenie transferyny.
Przyczyny nadmiaru żelaza w organizmie
Nasze ciało nie jest wyposażone w mechanizm, który odpowiadałby za skuteczne usuwanie nadmiaru żelaza z organizmu a jedynie odpowiada za absorbowanie jego optymalnych ilości. Najczęściej przyczyną nadmiaru żelaza w organizmie jest niepotrzebna lub niewłaściwa suplementacja. Za wysoki poziom żelaza mogą być odpowiedzialne stany chorobowe: hemochromatoza pierwotna i wtórna oraz hemosyderoza.
Jeśli dochodzi do nadwyżki żelaza, to odkłada się ono w komórkach miąższowych wątroby, trzustki, serca, stawów, przysadki mózgowej i niestety, powoduje zaburzenia pracy tych narządów.
Jakie objawy może dawać nadmiar żelaza?
Przewlekłe zmęczenie, utrata apetytu, bóle brzucha i stawów, nieuzasadnione chudnięcie to mogą być już pierwsze objawy nadmiaru żelaza. Przebarwienia skóry, zaburzenia rytmu serca, problemy z wątrobą, nerkami, zaburzenia hormonalne to kolejne z objawów, które mogą świadczyć o tym, że mamy zbyt wysoki poziom żelaza w organizmie.
Nadmiar żelaza może doprowadzić do poważnych schorzeń takich jak: marskość wątroby, kardiomiopatia, cukrzyca, artretyzm, spadek libido i impotencja, nowotwory.
Czy można obniżyć stężenie żelaza w organizmie?
Tak, ale pierwszym krokiem powinno być ustalenie przyczyny takiego stanu. Decyzję o tym, w jaki sposób przywrócić bezpieczny dla zdrowia poziom żelaza powinien podjąć lekarz. Rezygnacja z suplementów zawierających żelazo, ograniczenie spożywania produktów bogatych w ten związek i takich, które poprawiają jego wchłanianie oraz unikanie spożywania alkoholu - to najprostsze sposoby wspomagające walkę ze szkodliwym dla zdrowia, zbyt wysokim poziomem żelaza.
Powiedzenie - “co za dużo, to niezdrowo” odnosi się do wielu aspektów naszego życia. Dotyczy również stężenia żelaza w organizmie. I warto o tym pamiętać.